W Polsce, prowadzenie działalności nierejestrowanej stanowi alternatywę dla tradycyjnej działalności gospodarczej, nie wymaga bowiem rejestracji w CEIDG. To uproszczona forma działalności, skierowana przede wszystkim do osób planujących drobną działalność zarobkową. W tym artykule znajdziesz kluczowe informacje na temat ograniczeń, obowiązków oraz korzyści związanych z prowadzeniem takiej działalności w 2024 roku. Zapraszam do lektury!
Spis treści
Działalność nierejestrowana to forma prowadzenia działalności zarobkowej w Polsce, która nie wymaga rejestracji w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Jest to uproszczona opcja przeznaczona dla osób, które chcą zajmować się drobną działalnością na małą skalę. Działalność nierejestrowana, mimo posiadania wszystkich typowych cech działalności gospodarczej, nie jest uznawana za działalność gospodarczą, pod warunkiem że miesięczne przychody nie przekroczą 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Kolejnym warunkiem, który osoba prowadząca działalność nierejestrowaną musi spełnić, jest nieposiadanie zarejestrowanej w CEIDG działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 60 miesięcy (5 lat).
Wspomniałam wyżej już o tym, że miesięczne przychody z działalności nierejestrowanej nie mogą przekraczać limitu, czyli 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku. Jaka jest to konkretnie kwota? Od lipca 2024 roku ten limit wynosi 3225 zł.
Do limitu przychodów wliczają się przychody należne, nawet jeśli nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, co oznacza, że liczą się także kwoty, których klient jeszcze nie zapłacił za towar lub usługę. Do limitu nie wlicza się natomiast wartości zwróconych towarów oraz udzielonych bonifikat i skont, czyli obniżek za wcześniejsze uregulowanie płatności.
Ustalając, czy limit nie został przekroczony, musisz uwzględnić wszystkie przychody z danego miesiąca, zarówno te już otrzymane, jak i te, które otrzymasz w przyszłości za już zrealizowaną sprzedaż lub wykonane usługi.
Do monitorowania tych przychodów, będzie niezbędna ewidencja sprzedaży działalności nierejestrowanej. Zapraszam do osobnego wpisu o prowadzeniu ewidencji: https://solidnaksiegowa.com/dzialalnosc-nierejestrowana-jak-zaczac-i-prowadzic-ewidencje-przychodow/.
Jeśli przekroczysz miesięczny limit, twoja działalność zostanie uznana za działalność gospodarczą i będziesz miał 7 dni na jej zarejestrowanie w CEIDG. W takiej sytuacji jako początkujący przedsiębiorca możesz mieć prawo do zwolnienia ze składek na ubezpieczenia społeczne.
Działalności nierejestrowanej nie trzeba zgłaszać do CEIDG ani do żadnych innych urzędów. Jednak należy prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów, aby móc udowodnić, że nie przekracza się miesięcznego limitu przychodów. (Przeczytaj również: Działalność nierejestrowana – jak zacząć i prowadzić ewidencję przychodów). Przychody z działalności nierejestrowanej należy uwzględnić w rocznym zeznaniu podatkowym. (Przeczytaj również: Działalność nierejestrowana jak rozliczyć). W przypadku sprzedaży towarów lub usług osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej, konieczne może być wystawianie rachunków lub faktur na żądanie klienta. (Przeczytaj również: Działalność nierejestrowana – rachunek, paragon czy faktura?)
Działalność nierejestrowana jest zasadniczo traktowana jako działalność gospodarcza na gruncie prawa cywilnego. Osoby prowadzące tego rodzaju działalność mają obowiązek przestrzegania praw konsumentów, w tym spełniania obowiązków informacyjnych, na przykład udzielania informacji o prawie do odstąpienia od umowy zawartej na odległość.
Omówiliśmy wyżej obowiązki, których należy dotrzymać przy działalności nierejestrowanej. Przejdźmy teraz do krótkiej analizy zalet, jakie taka forma na rozpoczęcie biznesu przynosi:
W ramach działalności nierejestrowanej można świadczyć różnorodne usługi, o ile nie są one objęte obowiązkiem posiadania koncesji, zezwolenia lub licencji oraz nie zostały zdefiniowane w przepisach jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców.
Działalność nierejestrowaną może prowadzić wyłącznie osoba fizyczna. Przepisy prawne nie określają szczególnych wymagań co do cech takiej osoby, która chce podjąć działalność nierejestrowaną. Istnieją jednak ograniczenia związane ze specyficznym statusem niektórych osób, które decydują się na taką formę działalności.
Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie jest zobowiązana do posiadania numeru NIP (Numer Identyfikacji Podatkowej). Działalność nierejestrowana jest uproszczoną formą prowadzenia działalności, która nie wymaga rejestracji w CEIDG, a więc również nie wymaga nadania NIP. Można jednak dobrowolnie wystąpić o nadanie NIP przy pomocy formularza NIP-7.
Zasadniczo, osoby prowadzące działalność nierejestrowaną są zwolnione z obowiązku posiadania kasy fiskalnej, jeśli ich roczne przychody nie przekraczają 20 tys. zł. Zwolnienie to wynika z rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Uważaj na pierwszy rok, w którym zaczniesz prowadzić działalność nierejestrowaną na rzecz konsumentów. W tym czasie limit przychodów jest obliczany proporcjonalnie od dnia pierwszej sprzedaży dla osoby prywatnej do końca roku, co oznacza, że jest niższy niż 20.000 zł.
Istnieją jednak pewne usługi i towary, które zawsze wymagają ewidencji przy użyciu kasy fiskalnej, niezależnie od wysokości przychodów. Do takich usług należą m.in. usługi przewozu osób, sprzedaż wyrobów tytoniowych, sprzedaż napojów alkoholowych powyżej określonego stężenia alkoholu oraz usługi kosmetyczne i fryzjerskie. Pełna lista znajduje się w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 24 listopada 2023 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Jeśli Twoja działalność nierejestrowana obejmuje usługi lub towary wymienione powyżej (bądź we wskazanym Rozporządzeniu), musisz zainstalować kasę fiskalną i ewidencjonować każdą sprzedaż. Nawet jeśli twoje przychody nie przekraczają rocznego limitu 20 tys. zł, wykonywanie usług lub sprzedaż towarów objętych obowiązkiem ewidencji na kasie fiskalnej wiąże się z koniecznością jej posiadania. Pełną listę rodzajów działalności znajdziesz
W przypadku, gdy prowadzisz działalność nierejestrowaną, ale twoje przychody przekroczą roczny limit 20 tys. zł, musisz zaopatrzyć się w kasę fiskalną. Od momentu przekroczenia tego limitu masz dwa miesiące na zainstalowanie kasy fiskalnej i rozpoczęcie ewidencjonowania sprzedaży.
Warto również pamiętać, że kasa fiskalna musi być zgłoszona do urzędu skarbowego. Proces ten obejmuje zarówno instalację, jak i fiskalizację urządzenia przez uprawnionego serwisanta. Po zainstalowaniu kasy, musisz prowadzić regularne przeglądy techniczne urządzenia oraz archiwizować kopie paragonów przez określony czas.
Prowadzenie działalności nierejestrowanej wiąże się z kilkoma ważnymi korzyściami, w tym brakiem obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Oznacza to, że osoby prowadzące działalność nierejestrowaną nie muszą płacić składek ZUS z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.
Warto jednak pamiętać, że brak obowiązku opłacania składek ZUS nie oznacza braku ochrony ubezpieczeniowej. Osoby prowadzące działalność nierejestrowaną mogą być ubezpieczone w ZUS z innych tytułów, takich jak umowa o pracę, umowa zlecenie czy emerytura. Jeśli jednak nie są objęte żadnym innym ubezpieczeniem, mogą dobrowolnie przystąpić do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych, płacąc składki na zasadach dobrowolnych.
W ramach działalności nierejestrowanej, jeśli świadczysz usługi poprzez umowę o świadczenie usług lub umowę-zlecenie, obowiązują cię ubezpieczenia jako zleceniobiorcę.
Osoba, z którą zawierasz umowę (zleceniodawca), ma obowiązek pełnić rolę płatnika składek. Musi zgłosić cię do ubezpieczeń społecznych lub zdrowotnych w ciągu 7 dni i opłacać składki do ZUS.
Jeśli jednak w ramach działalności nierejestrowanej zajmujesz się wyłącznie sprzedażą towarów, takich jak rękodzieło, nie masz obowiązku opłacania składek społecznych ani zdrowotnych.
Istnieją również pewne wyjątki od tej zasady. Na przykład, jeśli jesteś studentem poniżej 26. roku życia i wykonujesz zlecenie, nie musisz podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom, a zleceniodawca nie musi odprowadzać składek do ZUS.
System Krajowej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) jest specjalnym systemem ubezpieczeń społecznych skierowanym głównie do rolników oraz osób prowadzących tzw. „małą działalność gospodarczą” w sektorze rolniczym. Działalność nierejestrowana nie podlega systemowi KRUS. Osoby prowadzące działalność nierejestrowaną nie są zobowiązane do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne w ramach KRUS.
Działalność nierejestrowana wiąże się z uproszczonymi zasadami podatkowymi, w tym dotyczącymi podatku VAT. Przedsiębiorcy prowadzący działalność nierejestrowaną mogą korzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT, co oznacza, że nie muszą płacić tego podatku ani składać deklaracji VAT, jeśli ich przychody nie przekraczają 200 tys. zł w skali roku.
Jednak w pewnych sytuacjach istnieje obowiązek rejestracji do VAT od pierwszej sprzedaży. Dotyczy to sprzedaży towarów lub świadczenia usług, które nie są objęte zwolnieniem, takich jak np. usługi prawnicze czy doradcze. Szczegółowe informacje na ten temat można znaleźć w art. 113 ustawy o VAT.
Jeśli korzystasz ze zwolnienia z VAT, na wystawianych fakturach nie musisz wykazywać podatku VAT. Zaleca się jednak umieszczenie na fakturze adnotacji o podstawie zwolnienia, np. „Zwolnienie z VAT na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT”.
Prowadzenie działalności nierejestrowanej nie koliduje z zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę. Oznacza to, że możesz jednocześnie pracować na etacie i prowadzić działalność nierejestrowaną, co pozwala na dodatkowy zarobek bez konieczności rejestracji działalności gospodarczej.
Działalność nierejestrowana nie wpływa na twoje obowiązki i prawa wynikające z umowy o pracę. Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne nadal będą opłacane przez twojego pracodawcę z tytułu umowy o pracę, a dochody z działalności nierejestrowanej nie są objęte obowiązkiem odprowadzania składek ZUS.
Przychody uzyskiwane z działalności nierejestrowanej musisz jednak wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym (PIT-36). Dochody z działalności nierejestrowanej łączą się z innymi dochodami, np. z umowy o pracę, co może wpływać na wysokość podatku dochodowego do zapłacenia.
Warto również pamiętać, że prowadząc działalność nierejestrowaną, musisz przestrzegać zapisów umowy o pracę, które mogą zawierać klauzule dotyczące działalności konkurencyjnej. Sprawdź więc, czy twoja dodatkowa działalność nie narusza warunków umowy z pracodawcą.
Działalność nierejestrowana, zwana również nieewidencjonowaną działalnością gospodarczą, jest doskonałą opcją dla osób chcących przetestować swoje pomysły biznesowe bez ponoszenia dużych kosztów i ryzyka związanego z rejestracją firmy. Pozwala na elastyczne zarządzanie małą skalą działalności i stopniowe rozwijanie biznesu. Pamiętaj jednak, że jeśli przekroczysz ustalony limit przychodów lub zdecydujesz się na formalną rejestrację firmy, będziesz musiał spełnić wszystkie wymogi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w Polsce.
Podstawa prawna:
Pobierz bezpłatne porównanie:
i sprawdź, która forma działalności będzie dla Ciebie bardziej opłacalna!
Sprawdź, jak różnice w podatkach, składkach ZUS i kosztach księgowości wpływają na start Twojej działalności.
Zero spamu
– tylko konkretna wiedza i wskazówki, które pomogą Ci na start działalności!
Pobierz bezpłatną ulotkę:
..abyś mógł dobrze przygotować się na start swojej firmy.
Sprawdź, jak dobrze przygotować się do startu swojej firmy, by uniknąć niespodzianek i kosztownych błędów!
Zero spamu
– tylko konkretna wiedza i wskazówki, które pomogą Ci na start działalności!
