Z roku na rok poprzeczka dotycząca przynależności do klasy średniej staje się coraz wyższa. Współczesne rozumienie tej grupy społecznej zmienia się w zależności od kontekstu ekonomicznego oraz społecznego. Kiedyś do klasy średniej należeli głównie urzędnicy czy drobni przedsiębiorcy, a dzisiaj jest to grupa, która wciąż pełni istotną rolę w gospodarce – są to przede wszystkim specjaliści, menadżerowie oraz osoby prowadzące własną działalność gospodarczą.
W XIX wieku klasyfikacja społeczna opierała się w dużej mierze na statusie zawodowym i majątkowym, a do klasy średniej należeli ci, którzy zapewniali sobie stabilność finansową dzięki pracy umysłowej lub drobnemu biznesowi. Współczesne rozumienie klasy średniej jest bardziej złożone i odnosi się nie tylko do statusu zawodowego, ale także do wysokości dochodów oraz stylu życia.
Dziś osoby należące do tej grupy społecznej są dobrze wykształcone, często piastują stanowiska menedżerskie lub techniczne. Posiadają również wyższe dochody niż osoby zatrudnione w mniej wymagających zawodach. W tym kontekście klasa średnia ma do odegrania ważną rolę, zarówno w sferze gospodarczej, jak i społecznej, a także w kształtowaniu konsumpcji i zachowań rynkowych.
Zarobki są podstawowym kryterium przynależności do klasy średniej. Według danych OECD (Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju) osoby należące do klasy średniej to te, które zarabiają pomiędzy 5100 zł a 13 600 zł brutto miesięcznie. Warto zauważyć, że te wartości mogą się różnić w zależności od kraju, ale stanowią one pewną ogólną normę.
Co to oznacza w praktyce? Jeśli chodzi o jednoosobowy gospodarstwo domowe, osoba, która zarabia między 5100 zł a 13 600 zł brutto, zalicza się do klasy średniej. Jednak dla rodziny, która ma więcej niż jednego członka, próg dochodowy rośnie. Na przykład, trzyosobowa rodzina powinna miesięcznie zarabiać ponad 15 000 zł brutto, aby móc uważać się za część klasy średniej. Oznacza to, że dla wielu rodzin, zwłaszcza w większych miastach, wejście do tej grupy społecznej jest związane z wyższymi wymaganiami finansowymi.
Z danych Centrum Opinii Społecznej wynika, że około 77% Polaków uważa się za część klasy średniej. Jest to jednak tylko subiektywne poczucie. W rzeczywistości, przynależność do tej grupy społecznej jest zdecydowanie bardziej związana z wysokością dochodów. Badania pokazują, że do klasy średniej należy o wiele mniejszy odsetek Polaków, niż wynikałoby to z deklaracji społecznych.
W Polsce do klasy średniej coraz częściej należą specjaliści (np. inżynierowie, lekarze, prawnicy) oraz menedżerowie, którzy często osiągają dochody powyżej średniej krajowej. Wraz z rosnącą liczbą przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność gospodarczą i osiągają wyższe dochody, klasyfikacja społeczna staje się coraz bardziej zróżnicowana. To również grupa, która może inwestować w nieruchomości, edukację czy dbać o jakość życia swoich dzieci, co wpływa na styl życia i konsumeryzm tej klasy.
Choć klasy średniej coraz więcej osób uważa się za część tego społeczeństwa, muszą oni zmagać się z wieloma wyzwaniami. Przede wszystkim z rosnącymi kosztami życia. Wysokie koszty wynajmu lub zakupu nieruchomości, a także zmieniające się ceny produktów i usług, powodują, że klasa średnia w Polsce zmienia swoje potrzeby konsumpcyjne i inwestycyjne.
Ponadto, wraz z rosnącą inflacją i zmieniającym się rynkiem pracy, osoby z klasy średniej muszą bardziej dbać o swoje finansowe bezpieczeństwo, zwłaszcza w obliczu niestabilności gospodarczej i rynku pracy.
Definicja klasy średniej zależy od wielu czynników, ale podstawowym kryterium wciąż pozostają zarobki. Na poziomie globalnym i krajowym można przyjąć, że osoby zarabiające od 5100 zł do 13 600 zł brutto na osobę zaliczają się do tej grupy. W przypadku rodzin, granica dochodów jest jeszcze wyższa, a trzyosobowa rodzina, aby przynależeć do klasy średniej, musi zarabiać co najmniej 15 000 zł brutto miesięcznie.
Dzięki rosnącej liczbie specjalistów, menedżerów oraz przedsiębiorców, klasa średnia w Polsce staje się coraz bardziej zróżnicowana i wymagająca. To jednak również grupa, która pełni kluczową rolę w gospodarce, konsumpcji oraz kształtowaniu rynku pracy i edukacji.