Autor artykułu

Maria Wajda

Redaktorka specjalizująca się w tematyce podatkowo-księgowej. Tworzy treści, które pomagają zrozumieć skomplikowane zagadnienia podatkowe w prosty i przystępny sposób. Jej celem jest dostarczanie praktycznych informacji, które ułatwiają przedsiębiorcom sprawne zarządzanie finansami i obowiązkami podatkowymi.

Jeśli zastanawiasz się nad różnicami w odpowiedzialności między umową o pracę a prowadzeniem działalności gospodarczej, ten artykuł pomoże Ci zrozumieć kluczowe aspekty tych dwóch form zatrudnienia. Dowiedz się, jakie ryzyko ponosisz jako pracownik, a jakie jako przedsiębiorca, oraz jak odpowiednio się zabezpieczyć.

Umowa o pracę – ograniczona odpowiedzialność

Jeśli dotychczas pracowałeś na etacie, Twoją odpowiedzialność regulował Kodeks pracy. Przepisy te są dość jednoznaczne – i korzystne dla pracownika. Chronią Cię przed nadmiernymi roszczeniami ze strony pracodawcy.

Jakie ryzyko ponosisz jako pracownik na umowie o pracę?

• Za szkody wyrządzone nieumyślnie (np. przez przypadek, z powodu nieuwagi), pracodawca może żądać od Ciebie maksymalnie trzykrotności Twojego miesięcznego wynagrodzenia brutto (art. 119 Kodeksu pracy).
• Za szkody umyślne (np. zniszczenie mienia z premedytacją), odpowiadasz w pełnej wysokości, obejmującej zarówno rzeczywiste straty, jak i utracone korzyści (art. 122 Kodeksu pracy).
• Jeśli powierzono Ci mienie (np. laptop, telefon, sprzęt specjalistyczny), odpowiadasz za jego utratę lub zniszczenie w pełni – chyba że wykażesz, że szkoda powstała z przyczyn niezależnych od Ciebie.

Przykład: Twoje wynagrodzenie brutto wynosi 7000 zł. Popełniasz błąd, który powoduje szkodę dla pracodawcy. Jeśli był to błąd nieumyślny, maksymalna wysokość odszkodowania, jakiego może żądać pracodawca, to 21 000 zł.

Co istotne, to pracodawca musi udowodnić Twoją winę – czyli że to Ty wyrządziłeś szkodę i że powstała ona z Twojego zawinienia.

Odpowiedzialność na umowie B2B

Jeśli przechodzisz na B2B, Twoja sytuacja prawna zmienia się diametralnie. Od tej pory działasz jako przedsiębiorca, a więc ponosisz pełną odpowiedzialność cywilną za wykonanie usług. Nie ma już ochrony z Kodeksu pracy – obowiązuje Cię Kodeks cywilny i zapisy zawarte w umowie.

Jakie ryzyko ponosisz jako pracownik na umowie B2B?

• Odpowiadasz całym swoim majątkiem – zarówno firmowym, jak i prywatnym (chyba że działasz w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością).
• Odpowiedzialność dotyczy zarówno szkód zawinionych, jak i niezawinionych (np. przez błąd, pomyłkę, nieprawidłową interpretację umowy).
• Możesz zostać obciążony karami umownymi, których wysokość bywa bardzo wysoka.
• Odpowiadasz nie tylko za szkody rzeczywiste, ale również za tzw. utracone korzyści kontrahenta.

Przykład: Podczas realizacji zlecenia wprowadzasz błędne dane do systemu klienta. Przez to klient traci ważnego kontrahenta i ponosi straty w wysokości 150 000 zł. Jeśli nie ma w umowie limitu odpowiedzialności, możesz być zobowiązany do zapłaty nawet całej tej kwoty.

Jak zabezpieczyć się na umowie B2B?

Jeśli zaczynasz działalność tylko dlatego, że Twój kontrakt zmienia się na B2B, musisz podjąć kroki, by zminimalizować potencjalne ryzyko. Oto najważniejsze sposoby ochrony:

Negocjuj umowę

Zanim podpiszesz umowę B2B:

• Zadbaj o szczegółowy opis usług, które masz świadczyć.
• Wprowadź limity odpowiedzialności – np. maksymalna wysokość odszkodowania nie może przekroczyć określonej kwoty.
• Unikaj ogólnikowych zapisów o „odpowiedzialności za wszelkie szkody”.

Przeczytaj również: Umowa B2B – na czym polega i na co zwrócić uwagę?

Wykup ubezpieczenie OC dla działalności

Polisa OC to obecnie absolutna podstawa w modelu B2B – chroni Cię, gdyby klient żądał odszkodowania. Dobre OC:

• obejmuje błędy w świadczeniu usług,
• pokrywa szkody przypadkowe i niezawinione,
• może zawierać klauzule dopasowane do branży (np. IT, finanse, HR).

W wielu przypadkach ubezpieczenie pokryje roszczenie klienta – dzięki czemu nie będziesz musiał płacić z własnej kieszeni.

Dbaj o jakość i dokumentację współpracy

• Realizuj zlecenia starannie i zgodnie z umową.
• Dokumentuj ustalenia z klientem (maile, protokoły, zmiany zakresu prac).
• Ustal harmonogram, kryteria odbioru i zasady zgłaszania reklamacji.

Skonsultuj umowę z prawnikiem

Jeśli nie masz doświadczenia z interpretacją umów cywilnoprawnych, warto zainwestować w jednorazową konsultację z prawnikiem. Taka analiza może uchronić Cię przed podpisaniem niekorzystnych zapisów. Jeśli potrzebujesz pomocy prawnika specjalizującego się w kontraktach B2B, który dokładnie przeanalizuje Twoją umowę z kontrahentem, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego. Sprawdzimy, w jaki sposób możemy Ci pomóc.

Czy OC przedsiębiorcy jest obowiązkowe?

Nie – ale w praktyce jest to jedna z najważniejszych rzeczy, które warto mieć na starcie. Szczególnie jeśli Twoje wynagrodzenie B2B ma zastąpić etat. Nawet jedno drobne niedopatrzenie może prowadzić do poważnych roszczeń ze strony klienta.

Dla wielu zawodów (np. informatyków, konsultantów, grafików, specjalistów e-commerce) dostępne są tzw. polisy OC zawodowe – stworzone specjalnie z myślą o samozatrudnionych.

Podsumowanie – odpowiedzialność na B2B

Przechodząc na działalność gospodarczą, nie tylko zmieniasz sposób rozliczeń – przejmujesz też pełną odpowiedzialność za efekty swojej pracy. W modelu B2B nie chroni Cię już Kodeks pracy, a za ewentualne błędy możesz odpowiadać całym swoim majątkiem.

Zadbaj o dobre zapisy w umowie, rozważ ubezpieczenie OC i nie działaj pochopnie – nawet jeśli zleceniodawca naciska, by „szybko podpisać kontrakt”. Przejście na B2B to decyzja, która wiąże się z większą niezależnością, ale też z większymi obowiązkami i ryzykiem.