W styczniu 2024 roku działalność rozpoczęło ponad 30 tysięcy firm. W lutym – prawie 30 tysięcy. Podobnie prezentują się dane z poszczególnych miesięcy poprzedniego, 2023 roku. Jak donosi Centralny Ośrodek Informacji Gospodarczej, każdego dnia w Polsce otwieranych jest około 1000 firm. Chętnych do tego jest wielu, dlatego warto wiedzieć, jakie rodzaje działalności gospodarczej obowiązują w naszym kraju i która z nich jest najkorzystniejsza?
Spis treści
W świadomości wielu osób otwarcie własnej firmy jest sporym wyzwaniem i zadaniem, z którym wiąże się wiele zobowiązań finansowych oraz formalności. Już na wstępie zaznaczmy zatem, że nie jest to jednak reguła – założenie własnej firmy może być bardzo proste. Wszystko zależy jednak od tego, na jaki rodzaj działalności gospodarczej się zdecydujesz (oraz – na jaki możesz się zdecydować).
W świadomości wielu osób otwarcie własnej firmy jest sporym wyzwaniem i zadaniem, z którym wiąże się wiele zobowiązań finansowych oraz formalności. Już na wstępie zaznaczmy zatem, że nie jest to jednak reguła – założenie własnej firmy może być bardzo proste. Wszystko zależy jednak od tego, na jaki rodzaj działalności gospodarczej się zdecydujesz (oraz – na jaki możesz się zdecydować).
Oceniając formy prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, musisz wziąć pod uwagę przede wszystkim następujące aspekty:
Powyższe aspekty realnie wpływają na codzienne funkcjonowanie przedsiębiorstwa, dlatego wybór rodzaju działalności gospodarczej warto dokładnie przeanalizować pod tym kątem. Jeżeli uważasz, że przyda Ci się pomoc w założeniu firmy, skontaktuj się z nami – Solidna Księgowa świadczy profesjonalne usługi także w tym zakresie.
W Polsce dostępnych jest kilka form prawnych działalności gospodarczej. Standardowy, najprostszy podział obejmuje jednoosobową działalność gospodarczą (JDG), spółkę cywilną, a także spółki kapitałowe i osobowe.
Każda wymieniona wyżej forma prawna firmy jest dostępna nie tylko dla Polaków, ale też dla obywateli innych krajów Unii Europejskiej. Po spełnieniu dodatkowych warunków firmę w naszym kraju może też założyć osoba, która jest obywatelem kraju nienależącego do Wspólnoty.
Jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG) jest najprostszą formą prowadzenia działalności gospodarczej. Może być założona wyłącznie przez jedną osobę fizyczną.
Jedną z głównych zalet JDG jest prostota rejestracji, ponieważ jednoosobowa działalność gospodarcza nie wymaga umowy lub statutu. Podstawą w tym przypadku jest rejestracja w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Co więcej, do założenia firmy nie jest potrzebny wkład finansowy. Właściciel jednoosobowej działalności gospodarczej ma pełną kontrolę nad firmą i podejmuje wszystkie decyzje samodzielnie. Nie ma potrzeby konsultowania się z innymi wspólnikami czy udziałowcami, co sprawia, że proces podejmowania decyzji jest szybki i elastyczny.
Jednak ta forma prawna działalności gospodarczej wiąże się również z pewnymi ograniczeniami:
Dostępne formy opodatkowania JDG to opodatkowanie na zasadach ogólnych (wg skali podatkowej 12% lub 32% albo podatkiem liniowym 19%) lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą może prowadzić księgowość uproszczoną, dopóki nie przekroczy limitu przychodów wynoszącego równowartość 2 mln euro – wówczas musi przejść na pełną księgowość.
Spółka cywilna jest to forma wspólnego prowadzenia działalności gospodarczej przez co najmniej dwóch przedsiębiorców, zwanych wspólnikami. Jest to jedna z popularnych form wspólnego przedsięwzięcia, często wybierana przez małe firmy rodzinne. W ramach spółki cywilnej wspólnicy wspólnie zarządzają firmą oraz ponoszą wspólne ryzyko związane z prowadzeniem działalności. Spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej, co oznacza, że to wspólnicy, a nie sama spółka, odpowiadają za zobowiązania wynikające z prowadzenia biznesu. Jednakże, spółka cywilna może prowadzić działalność pod własną firmą, co pozwala na wykorzystanie jej nazwy w relacjach handlowych.
Jedną z kluczowych cech spółki cywilnej jest elastyczność w ustalaniu zasad współpracy pomiędzy wspólnikami. Nie ma sztywnych reguł dotyczących podziału zysków czy obowiązków każdego wspólnika, co pozwala na dostosowanie struktury spółki do indywidualnych potrzeb i preferencji wspólników. Pomimo tego, że spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej, może zawierać umowy z klientami, dostawcami czy innymi podmiotami, co umożliwia prowadzenie działalności gospodarczej w sposób zbliżony do innych form prawnych.
Wady spółki cywilnej mogą wynikać głównie ze wspomnianego już braku osobowości prawnej, co sprawia, że wspólnicy ponoszą osobistą odpowiedzialność za zobowiązania firmy. Ponadto, współpraca pomiędzy wspólnikami może prowadzić do konfliktów, zwłaszcza w kwestiach decyzyjnych czy podziału zysków. Pomimo tych potencjalnych problemów, spółka cywilna nadal cieszy się dużą popularnością, szczególnie wśród przedsiębiorców, którzy cenią sobie elastyczność i wspólną odpowiedzialność za firmę.
Prowadzenie księgowości może mieć formę księgi przychodów i rozchodów (księgowość uproszczona) lub opcjonalnie ksiąg rachunkowych (obowiązkowo, jeśli zostanie przekroczony limit przychodów w wysokości 2 mln euro).
Spółki kapitałowe w Polsce to formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw, w których, jak sama nazwa wskazuje, podstawowym elementem organizacyjnym jest kapitał zakładowy. To właśnie on zapewnia ograniczoną odpowiedzialność wspólników.
Wśród spółek kapitałowych wyróżniamy spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) oraz spółkę akcyjną (S.A.).
Charakterystyczną cechą tej formy działalności gospodarczej jest ograniczona odpowiedzialność wspólników oraz elastyczna struktura organizacyjna. Jedną z głównych zalet spółki z o.o. jest fakt, że wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości swoich wkładów, co oznacza, że ich osobiste majątki są chronione przed roszczeniami wierzycieli. Ponadto, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością posiada osobowość prawną, co umożliwia prowadzenie działalności pod własną firmą oraz zawieranie umów w imieniu spółki.
Elastyczna struktura organizacyjna sp. z o.o. pozwala na dostosowanie zasad funkcjonowania spółki oraz podziału udziałów do indywidualnych potrzeb i preferencji wspólników, co sprawia, że jest atrakcyjną opcją dla różnych rodzajów przedsiębiorstw.
Założenie takiej firmy wiąże się jednak z koniecznością wpłacenia minimalnego kapitału zakładowego, który wynosi 5000 złotych. Pod uwagę trzeba też wziąć liczne formalności i procedury, które mogą zwiększyć koszty i wydłużyć czas potrzebny na administracyjne sprawy. Istnieją też pewne ograniczenia dotyczące możliwości podziału zysków oraz decyzji podejmowanych przez organy zarządzające, co może prowadzić do mniejszej elastyczności w działaniu w porównaniu do jednoosobowej działalności gospodarczej.
Spółka akcyjna (S.A.) charakteryzuje się przede wszystkim tym, że kapitał zakładowy dzieli się na akcje, a akcjonariusze ponoszą ograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Jedną z głównych zalet spółki akcyjnej jest łatwiejszy dostęp do finansowania poprzez emisję akcji, co umożliwia rozwój i ekspansję firmy. Ponadto, spółka akcyjna posiada osobowość prawną, co pozwala na prowadzenie działalności pod własną firmą oraz zawieranie umów w imieniu spółki.
Spółka akcyjna ma również pewne wady. Wymaga ona znacznie większych kosztów i formalności związanych z rejestracją i funkcjonowaniem w porównaniu do innych form działalności gospodarczej. Dodatkowo, podlega ona ścisłej kontroli organów nadzoru, raportowania finansowego, audytów, co może prowadzić do dodatkowych obciążeń administracyjnych i finansowych. Warto też zwrócić uwagę na to, że decyzje w spółce akcyjnej podejmowane są przez organy zarządzające, co może ograniczać elastyczność i autonomię w działaniu – na przykład w porównaniu do jednoosobowej działalności gospodarczej. Pomimo tego spółka akcyjna nadal jest atrakcyjną opcją dla przedsiębiorstw, które planują rozwój na dużą skalę i potrzebują dostępu do większych źródeł finansowania.
Spółki osobowe są to formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej, w których istnieje wspólna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki. W przeciwieństwie do spółek kapitałowych, spółki osobowe nie posiadają osobowości prawnej, co oznacza, że to wspólnicy, a nie sama spółka, ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania wynikające z prowadzenia działalności.
W tym zakresie dostępne są następujące formy prowadzenia działalności gospodarczej: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa i komandytowo-akcyjna.
Spółka jawna (sp.j) to spółka, której założycielami mogą być osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne ze zdolnością prawną. Wspólnicy ponoszą nieograniczoną i solidarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, co oznacza, że są odpowiedzialni nie tylko za swoje wkłady, ale także za długi spółki swoim majątkiem osobistym. Spółka jawna nie posiada osobowości prawnej, co oznacza, że to wspólnicy, a nie sama spółka, są stronami umów i mogą być powodem lub pozwem w sprawach sądowych.
Spółka partnerska (sp.p) różni się od spółki jawnej głównie tym, że może być prowadzona przez minimum dwie osoby fizyczne, które są uprawione do wykonywania wolnych zawodów. Są to tak zwani partnerzy.
Podobnie jak w przypadku spółki jawnej, partnerzy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, ale może być ona ograniczona do wysokości ich wkładów w spółce. Spółka partnerska może prowadzić działalność pod wspólną firmą lub nazwiskiem jednego z partnerów.
Spółka komandytowa (sp.k.) składa się z co najmniej dwóch wspólników, wśród których jeden musi być komplementariuszem, a drugi komandytariuszem. Komplementariusz odpowiadaj całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki nieograniczoną i solidarną odpowiedzialnością. Natomiast komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki tylko do wysokości swoich wkładów. W odróżnieniu od spółki jawnej czy partnerskiej, komandytariusze nie uczestniczą w zarządzaniu spółką. Spółka komandytowa może prowadzić działalność pod wspólną firmą lub nazwiskiem komplementariusza.
Spółka komandytowo-akcyjna (S.K.A.) jest połączeniem cech spółki komandytowej i spółki akcyjnej. Składa się z dwóch rodzajów wspólników: komplementariuszy i akcjonariuszy. Komplementariusze ponoszą pełną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, podobnie jak w spółce komandytowej. Natomiast akcjonariusze odpowiadają tylko do wysokości swoich akcji. W odróżnieniu od spółki komandytowej, zarządzanie spółką powierzone jest akcjonariuszom.
Wszystkie formy działalności gospodarczej w Polsce mają swoje zalety i wady. Z tego powodu trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, jaka forma działalności gospodarczej w Polsce jest najlepsza.
Wybór odpowiedniej formy prawnej dla Twojej firmy zależy od wielu czynników, w tym od Twoich indywidualnych preferencji, potrzeb biznesowych oraz planów rozwoju firmy. Jeśli cenisz sobie prostotę i elastyczność w prowadzeniu działalności oraz nie obawiasz się ponoszenia pełnej odpowiedzialności za zobowiązania firmy, jednoosobowa działalność gospodarcza może być najlepszym wyborem. Jest to szybka i prosta forma rejestracji, która pozwoli Ci szybko rozpocząć działalność bez konieczności angażowania dodatkowych wspólników czy kapitału.Z drugiej strony, jeśli planujesz rozwój firmy na większą skalę oraz chcesz ograniczyć swoją osobistą odpowiedzialność za zobowiązania firmy, warto rozważyć na przykład spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.). Przed dokonaniem ostatecznego wyboru warto dokładnie przeanalizować wszystkie dostępne opcje, zorientować się, jak wygląda opodatkowanie i księgowość dla spółek oraz JDG, a najlepiej – skonsultować się z ekspertami, takimi jak doradcy podatkowi czy prawnicy specjalizujący się w prawie gospodarczym. Jeżeli potrzebujesz pomocy w założeniu firmy, skontaktuj się z Solidną Księgową – jesteśmy do Twojej dyspozycji!
