Autor artykułu

Monika Salawa

Pracując w branży IT lub zawodach kreatywnych często zastanawiamy się, czy klasyczny “etat” rzeczywiście się nam opłaca. Wizja wyższych zarobków oraz swobody, jaką może dać nam samozatrudnienie, kusi. I rzeczywiście — coraz więcej osób decyduje się na rezygnację z etatu, założenie jednoosobowej działalności i pracę na kontraktach B2B. Czy zalety własnej działalności przeważają korzyści płynące z umowy o pracę? Kiedy przejście na B2B się opłaca? Odpowiadamy na Twoje pytania!

Umowa o pracę — z jakimi korzyściami i obowiązkami się wiąże?

Zacznijmy może od tego, dlaczego tak wiele osób… zostaje na umowie o pracę. Zatrudnienie na UoP niesie bowiem ze sobą sporo przywilejów, które nie przysługują w przypadku innych form zatrudnienia.

Zgodnie z Kodeksem pracy, osobom zatrudnionym na UoP przysługuje:

• prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego (20 lub 26 dni, w zależności od stażu pracy), okolicznościowego oraz macierzyńskiego/ojcowskiego;
• okres wypowiedzenia (jego długość jest zależna od stażu pracy);
• minimalne wynagrodzenie — w 2024 roku jest to 4 300 złotych brutto;
• prawo do zwolnienia lekarskiego;
• uregulowany czas pracy, nieprzekraczający 8 godzin na dobę.

Dużym ułatwieniem dla osób zatrudnionych na umowie o pracę jest także to, że pracodawca ma obowiązek pokrycia jego składek: chorobowych i zdrowotnych w całości, zaś emerytalnych i rentowych — częściowo.

Oczywiście, na pracowniku również spoczywają określone obowiązki — podstawowym z nich jest wykonywanie pracy w miejscu i czasie określonym przez pracodawcę. Podpisując UoP zobowiązujemy się także do przestrzegania wewnętrznych zasad przedsiębiorstwa (jeśli są zgodne z Kodeksem pracy) czy przepisów BHP. Same warunki pracy będą zaś podyktowane tym, co uzgodniliśmy w umowie — w pewnym sensie będziemy więc z naszym pracodawcą “związani” (mimo że samą umowę możemy łatwo rozwiązać!).

Samozatrudnienie: Umowa B2B – większe możliwości, dodatkowe obowiązki

Przejdźmy do tego, co interesuje nas dzisiaj najbardziej — czyli pracy na umowach B2B. Sam skrót (z ang. business to business) oznacza nic innego, jak kontrakt pomiędzy dwoma firmami. Taka umowa może zostać zawarta między podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą; niezależnie, czy chodzi o dużą spółkę z o.o., czy jednoosobową działalność prowadzoną przez freelancera. 

Osoba pracująca na podstawie kontraktu B2B jest określana jako “samozatrudniona” i nie podlega regulacjom Kodeksu pracy. Stosunki pomiędzy stronami umowy reguluje za to Kodeks cywilny.

Co to oznacza w praktyce? A to, że pracując na B2B nie mamy dostępu do przywilejów związanych z umową o pracę — nie przysługują nam więc płatne urlopy, gwarancja pracy w uregulowanym czasie czy prawo do zwolnienia lekarskiego. Zasadniczo, jesteśmy sami sobie sterem, żaglem i okrętem — jeśli oczekujemy od pracodawcy konkretnych przywilejów, musimy o to zadbać przy podpisywaniu kontraktu. Przechodząc na własną działalność stajemy się także bezpośrednio odpowiedzialni za nasze zobowiązania wobec klienta — w przeciwieństwie do UoP, gdy za nasze błędy odpowiada najczęściej pracodawca. 

W zamian za to możemy cieszyć się korzyściami pracy na własny rachunek. Świadcząc usługi na B2B nie jesteśmy ściśle związani z pracodawcą — dla wielu osób to szansa, by np. dostosować czas pracy do własnych potrzeb i preferencji lub realizować zlecenia w trybie zdalnym. A co najważniejsze, będąc samozatrudnionymi otrzymamy wyższe wynagrodzenie, niż gdybyśmy pracowali na podstawie UoP. Dlaczego? Ponieważ w takiej sytuacji pracodawca nie będzie musiał opłacać naszych składek, a także zaliczek na podatek dochodowy. Ten obowiązek spocznie na naszych barkach — tak samo zresztą jak konieczność prowadzenia księgowości naszej firmy. Na szczęście, by zaoszczędzić czas oraz uniknąć przykrych konsekwencji niepłacenia podatków w terminie, możemy skorzystać z usług dobrego biura rachunkowego, które poprowadzi księgowość dla jednoosobowej działalności gospodarczej.

O tym, dlaczego przejście na działalność B2B może się opłacić przekonamy się także przy corocznym rozliczeniu podatkowym. Po pierwsze — jako samozatrudnieni możemy wybrać, na jakich zasadach będziemy rozliczać się z fiskusem. Do wyboru mamy:

• zasady ogólne, czyli skalę podatkową — nasze dochody będą opodatkowane stawką 12% (do 120 tys. złotych) oraz 32% (powyżej 120 tys. złotych); obowiązuje nas także 30 tys. złotych kwoty wolnej od podatku;
• podatek liniowy — nasze dochody, niezależnie od wysokości, będą opodatkowane jedną stawką 19%; nie skorzystamy jednak z kwoty wolnej od podatku;
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych — przychody z działalności będą opodatkowane stawką 12%; co ważne, w tym przypadku nie tylko nie skorzystamy z kwoty wolnej, ale również — nie będziemy mogli odliczyć od podatku kosztów działalności.

Druga kwestia to wspomniane właśnie odliczenie kosztów — działając jako jednoosobowa działalność gospodarcza i rozliczając się na podstawie zasad skali podatkowej bądź podatku liniowego, będziemy mogli “wrzucić w koszty” większość firmowych wydatków — koszt zakupu sprzętu elektronicznego, samochodu czy paliwa.

Przeczytaj również: Jednoosobowa działalność gospodarcza – co musisz wiedzieć przed założeniem.

Porównanie UoP z B2B

Przejście z UoP na B2B u tego samego pracodawcy

Wiele osób, m.in. w branży IT, przechodzi na samozatrudnienie nie zrywając współpracy ze swoim pracodawcą — nie ma ku temu żadnych przeszkód prawnych. Jednak aby to zrobić, należy zakończyć poprzedni stosunek pracy. Z reguły strony podpisują w takich przypadkach wypowiedzenie umowy o pracę w trybie natychmiastowym, za porozumieniem stron. Możemy w ten sposób uniknąć okresu wypowiedzenia. Kolejny krok to założenie przez nas jednoosobowej działalności gospodarczej, a następnie — zawarcie umowy B2B z firmą, z którą chcemy dalej współpracować. Ważna uwaga! Kontrakt B2B musi być sporządzony w taki sposób, aby nie miał on charakteru stosunku pracy — sąd mógłby uznać taki dokument za umowę o pracę. Pamiętajmy, że prowadząc jednoosobową działalność powinniśmy dla współpracującej z nami firmy być równorzędnym partnerem biznesowym — nie pracownikiem!

Przechodząc na umowę B2B z tym samym pracodawcą nie skorzystamy jednak ze wszystkich przywilejów, które przysługują nowym przedsiębiorcom. Nie załapiemy się ani na tzw. ulgę na start (czyli zwolnienie ze składek na ubezpieczenie społeczne przez pierwsze pół roku działalności), ani na “mały ZUS” (czyli niższą składkę dla przedsiębiorców o przychodach niższych niż 120 tys. złotych). Dlaczego? Jednym z warunków skorzystania z preferencyjnych składek jest niewykonywanie usług na rzecz byłego pracodawcy, u którego byliśmy zatrudnieni na UoP w bieżącym lub zeszłym roku.

Pracując z tym samym pracodawcą nie skorzystamy także z alternatywnych form opodatkowania — podatku liniowego oraz ryczałtu. W pierwszym roku działalności rozliczymy się jedynie na zasadach ogólnych (skali podatkowej); o zmianie sposobu opodatkowania będziemy mogli pomyśleć dopiero w kolejnych latach.

Przejście na własną działalność u nowego pracodawcy

Wszystkie wymienione powyżej ograniczenia nie będą miały miejsca, jeśli po założeniu własnej działalności podpiszemy kontrakt z firmą, dla której jeszcze nie pracowaliśmy. W takiej sytuacji bez przeszkód skorzystamy z ulgi na start, dzięki której w pierwszych 6 miesiącach działalności będziemy opłacać jedynie składkę zdrowotną. A przez kolejne miesiące, jeśli nie osiągniemy zbyt wysokich dochodów — zapłacimy niższą stawkę ZUS.

Podpisując umowę B2B z nowym pracodawcą będziemy mogli także (od samego początku działalności) rozliczać się z fiskusem przy zastosowaniu dowolnej formy opodatkowania — nie tylko skali podatkowej, ale również i podatku liniowego oraz ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. 

Samozatrudnienie – o czym musimy pamiętać przechodząc na JDG?

Porzucenie etatu i przejście na samozatrudnienie oznacza jednak nie tylko korzyści, ale i szereg formalności, którymi powinniśmy zająć się jeszcze przed startem działalności.

Zaczynamy oczywiście od rejestracji naszej firmy. Możemy to zrobić bez wychodzenia z domu, za pośrednictwem serwisu biznes.gov.pl. Sam proces zakładania działalności jest bardzo prosty — kreator wniosku przeprowadzi nas przez niego krok po kroku.

W trakcie rejestracji będziemy musieli określić m.in. datę rozpoczęcia działalności, nazwę naszej firmy oraz jej rodzaj. Warto więc już zawczasu zorientować się, który kod PKD (Polska Klasyfikacja Działalności) najlepiej opisuje usługi, które zamierzamy świadczyć. Do wyboru będziemy mieli jeden kod główny (definiujący naszą podstawową działalność) oraz, opcjonalnie, kody dodatkowe.

Składając wniosek o założenie własnej działalności musimy także zadeklarować, na jakich zasadach będziemy rozliczać się z Urzędem Skarbowym oraz czy chcemy zostać podatnikiem VAT. Powinniśmy także zgłosić naszą działalność do ubezpieczenia społecznego.

Po prawidłowym złożeniu wniosku pozostanie nam jedynie czekać na odpowiedź odpowiedniego urzędu i wydanie numeru NIP oraz REGON.

Przeczytaj więcej: Jak założyć jednoosobową działalność gospodarczą?

Jakie formalności czekają nas już w trakcie pracy na B2B? Takie same, jak każdą inną firmę — nie możemy zapominać o opłacaniu ZUS-u, składki zdrowotnej oraz zaliczek na podatek dochodowy. Konieczne będzie także wystawianie faktur za wykonaną pracę. I wreszcie — czeka nas prowadzenie księgowości. Tym przytłaczającym zadaniem może jednak zająć się za nas biuro rachunkowe.

Przejście na B2B – czy rzeczywiście się opłaca?

Patrząc na sprawę czysto finansowo, założenie własnej działalności opłaci się tym osobom, które na umowie o pracę osiągają wysokie dochody brutto, a ich pracodawca — odprowadza wysokie składki ZUS oraz zaliczki. Rezygnując z etatu dostaniemy “na rękę” więcej, niż w ramach UoP — i to uwzględniając składki, które samodzielnie opłacimy! Z kolei przy rozliczeniu podatkowym będziemy mieli możliwość odliczenia od podatku kosztów naszej działalności; oszczędności z tego tytułu mogą być naprawdę spore. 

A jeśli chodzi o warunki pracy? Decydując się na samozatrudnienie musimy się pogodzić z utratą wielu przywilejów, które daje UoP — w zamian za to będziemy jednak mogli się cieszyć elastycznym czasem i trybem pracy oraz możliwością dywersyfikacji naszych dochodów. Nic nie stoi przecież na przeszkodzie, by realizować zlecenia dla kilku firm jednocześnie!