Akcje w Prostych Spółkach Akcyjnych mają postać zdematerializowaną. Co to znaczy? Po prostu, nie występują w postaci dokumentów. W związku z dematerializacją niezbędne było stworzenie systemu elektronicznego, który umożliwia ewidencjonowanie akcjonariuszy. Właśnie dlatego w Kodeksie Spółek Handlowych przewidziano obligatoryjny rejestr akcjonariuszy.

Jakie dane trzeba ujawnić w rejestrze akcjonariuszy?

Jeśli sięgniemy do przepisów KSH, znajdziemy w nim informacje, które powinny znajdować się w rejestrze a także spis podmiotów, które powinny go prowadzić. W rejestrze akcjonariuszy należy ujawnić dane, które pozwolą zidentyfikować Prostą Spółkę Akcyjną oraz jej akcjonariuszy. Ujawniamy zatem:

• firmę, siedzibę oraz adres spółki,
• oznaczenie sądu rejestrowego a także numer, pod którym firma została wpisana do rejestru,
• datę zarejestrowania spółki oraz emisji akcji,
• serię i numer, rodzaj danej akcji a także uprawnienia szczególne z akcji,
• nazwisko i imię albo firmę (nazwę) akcjonariusza i adres jego zamieszkania albo siedziby albo inny adres do doręczeń, a także adres poczty elektronicznej, jeżeli akcjonariusz wyraził zgodę na komunikację w stosunkach ze spółką i podmiotem prowadzącym rejestr akcjonariuszy przy wykorzystaniu poczty elektronicznej,
• na żądanie osoby mającej interes prawny – wpis o przejściu akcji lub praw zastawniczych na inną osobę albo o ustanowieniu na akcji ograniczonego prawa rzeczowego wraz z datą wpisu oraz wskazaniem nabywcy albo zastawnika lub użytkownika, adresu ich zamieszkania albo siedziby lub innych adresów do doręczeń, a także adresu poczty elektronicznej, jeżeli osoby te wyraziły zgodę na komunikację w stosunkach ze spółką i podmiotem prowadzącym rejestr akcjonariuszy przy wykorzystaniu poczty elektronicznej oraz liczby, rodzaju, serii i numerów nabytych albo obciążonych akcji,
• na żądanie zastawnika albo użytkownika – wpis, że przysługuje mu prawo wykonywania prawa głosu z obciążonej akcji,
• na żądanie zastawnika albo użytkownika – wpis, że przysługuje mu prawo wykonywania prawa głosu z obciążonej akcji,
• na żądanie akcjonariusza – wpis o wykreśleniu obciążenia jego akcji ograniczonym prawem rzeczowym,
• wzmiankę o tym, czy akcje zostały w całości pokryte,
• ograniczenia co do rozporządzania akcją,
• postanowienia umowy spółki o związanych z akcją obowiązkach wobec spółki.

Jakie podmioty są uprawnione do prowadzenia rejestru akcjonariuszy?

Jak wskazuje Kodeks Spółek Handlowych, rejestr postaci akcjonariuszy, mający postać elektroniczną, prowadzi podmiot, który ma prawo do prowadzenia rachunków papierów wartościowych na podstawie Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Chodzi tutaj w szczególności o banki, które zajmują się prowadzeniem działalności maklerskiej, domy maklerskie, banki powiernicze oraz Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A oraz notariusze, którzy prowadzą swoje kancelarie notarialne na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

Co to jest umowa o prowadzenie rejestru akcjonariuszy?

Prowadzenie rejestru akcjonariuszy jest możliwe dzięki zawarciu umowy o jego prowadzenie. Podpisuje ją spółka (a właściwie jej rada dyrektorów lub zarząd) z wybranym podmiotem. Zanim umowa zostanie zawarta, musi dojść do podjęcia uchwały przez walne zgromadzenie, która zgadza się na dokonanie takiego, a nie innego wyboru. Jak wskazują ogólne zasady, jeśli umowa zostanie zawarta bez podjęcia wcześniej uchwały, nie będzie ważna.

Musisz jednak wiedzieć, że od tej zasady jest jeden wyjątek. Jeśli podmiot prowadzący rejestr akcjonariuszy zostaje wybrany w chwili zawiązania spółki, jego wyboru dokonują akcjonariusze.

Jak rozwiązać umowę o prowadzenie rejestru akcjonariuszy?

Rejestr funkcjonariuszy powinien funkcjonować aż od chwili zawiązania spółki do wykreślenia jej z rejestru – a więc w sposób ciągły. Jedność podmiotu, który zajmuje się prowadzeniem rejestru nie jest jednak konieczna. W związku z tym w KSH znajdziemy zapis wskazujący, iż umowę o prowadzenie rejestru akcjonariuszy można rozwiązać na wniosek którejkolwiek ze stron. Wiedz jednak, że podmiot może ją rozwiązać tylko z istotnych powodów, a termin wypowiedzenia nie może być krótszy, niż trzy miesiące. Z kolei spółka, decydując się na rozwiązanie umowy, musi zapewnić ciągłość funkcjonowania rejestru akcjonariuszy, a więc zawrzeć nową umowę z innym podmiotem, który się tym zajmuje.

Co to jest zasada jawności rejestru i ograniczonego dostępu do danych, które zostały w nim ujawnione?

Jak zapewne wiesz, rejestr akcjonariuszy ma charakter jawny dla każdego z akcjonariuszy oraz dla samej spółki. Zasadę jawności realizuje się poprzez umożliwienie tym właśnie podmiotom dostępu do danych, które zostały zawarte w rejestrze. Jak to się odbywa? W zasadzie w dowolny sposób – zależnie od decyzji, którą podejmuje przedmiot, zajmujący się jego prowadzeniem. Żądane informacje mogą więc zostać udostępnione w formie elektronicznej albo papierowej. Alternatywą jest na przykład zapewnienie ciągłego dostępu do tego rodzaju danych na przykład poprzez Internet.

Żadne inne osoby, niezaliczające się do grona spółki i jej akcjonariuszy, takie jak chociażby te, które są zainteresowane kupnem akcji, nie mogą mieć dostępu do rejestru akcjonariuszy.

Zawarcie przez Prostą Spółkę Akcyjną umowy o prowadzenie rejestru akcjonariuszy ma charakter obligatoryjny. Rejestr musi funkcjonować od momentu jej powstania aż do chwili wykreślenia z rejestru. Jeżeli nie dopełnisz tego obowiązku, będzie Ci grozić kara grzywny, która wynosi aż do 20 tysięcy złotych.