Blog

3 stycznia 2024

Ulga IP BOX — co to jest i jak obliczyć?

Pewnie zdajesz sobie sprawę z tego, że wszystkie ulgi podatkowe mają na celu nie tylko ułatwić życie podatnikom, ale także — zachęcić ich do określonych (i pożądanych społecznie) działań. Jedną z najczęściej w ostatnich latach omawianych jest ulga IP Box — przysługująca przedsiębiorcom, którzy prowadzą innowacyjną działalność gospodarczą. Kto może z niej skorzystać? Jak ją rozliczyć? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz poniżej.

Ulga IP Box — co to jest i czemu tak naprawdę służy?

Ulga IP Box to wprowadzony w 2019 roku podatek od dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej — pozwalający rozliczyć wybrane dochody według preferencyjnej, 5-procentowej stawki podatkowej. Przewidziany on został dla „innowacyjnych podatników” — czyli przedsiębiorców prowadzących działalność badawczo-rozwojową, uczestniczących w rynku nowych technologii i wdrażających innowacyjne rozwiązania. Preferencyjna stawka ma zachęcić ich przede wszystkim do rozwoju swojej działalności — ale także do skorzystania z ochrony prawnej swoich prac (np. według prawa patentowego) i ich dalszej komercjalizacji.

Rozwiązania podobne do IP Box już od lat z powodzeniem funkcjonują w wielu krajach UE — na przykład we Francji, Holandii czy Szwecji.

Kto może skorzystać z IP Box?

Do skorzystania z ulgi IP Box uprawnieni są wszyscy przedsiębiorcy, którzy rozliczają się z fiskusem na zasadach ogólnych (12/32-procentowy PIT), według stawki podatku liniowego (19-procentowy PIT) lub w formie podatku CIT. W ramach IP Box podatek preferencyjny (5%) zastępuje wymienione stawki — oczywiście wyłącznie przy rozliczeniu dochodów z kwalifikowanych IP (co się do nich zalicza, wyjaśnimy w dalszej części artykułu). Z IP Box nie skorzystają za to przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Czy forma prawna prowadzonej działalności ma znaczenie? Odpowiedź brzmi — nie. Innowacje technologiczne nie ograniczają się przecież wyłącznie do wielkich spółek z dużym kapitałem — z „ulgi na innowacje” możesz skorzystać zarówno prowadząc spółkę kapitałową, jak i jednoosobową działalność gospodarczą, na przykład jako programista.

kto może skorzystać z ip box

Aby jednak uzyskać ulgę w praktyce, trzeba spełnić szereg wymogów:

  • prowadzić działalność badawczo-rozwojową;
  • wytwarzać kwalifikowane IP;
  • osiągać podlegający opodatkowaniu w Polsce dochód z tegoż IP;
  • prowadzić odrębną ewidencję księgową dla operacji związanych z kwalifikowanym IP (warto skorzystać przy tym z pomocy solidnego biura rachunkowego, prowadzącego np. księgowość dla programistów);
  • ponosić możliwe do wykazania koszty w związku z wytwarzaniem lub rozwijaniem kwalifikowanego IP.

Warto zaznaczyć, że z prawa do ulgi IP Box może skorzystać nie tylko przedsiębiorca, który jest twórcą danego IP (na przykład programu komputerowego) — ale także ten, kto wejdzie w posiadanie innego IP i zechce je rozwijać w ramach własnej działalności.

wymagania do ulgi ip box

Co to jest działalność badawczo-rozwojowa?

W tym momencie musimy wyjaśnić, czym, w świetle prawa, właściwie jest działalność badawczo-rozwojowa oraz kwalifikowane IP. Zacznijmy od pierwszego z tych pojęć.

Działalnością badawczo-rozwojową można nazwać działalność, która polega przede wszystkim na prowadzeniu prac rozwojowych lub badań naukowych w celu poszerzenia zasobów wiedzy i wykorzystania jej do rozwijania innowacyjnych rozwiązań w ramach prowadzonej działalności. Często mówi się o niej jako R&D (research & development). 

Przykładami takiej działalności może być: praca nad prototypami produktów technologicznych, testowanie nowych rozwiązań cyfrowych czy prowadzenie badań pilotażowych, mogących wpłynąć pozytywnie na wartość i funkcjonalność produktu (na przykład oprogramowania komputerowego). Słowem-kluczem jest tu innowacyjność.

Żeby dana działalność mogła rzeczywiście zostać uznana za badawczo-rozwojową i, tym samym, podlegającą preferencyjnej stawce IP Box, musi być ona systematyczna — przygotowanie jednego prototypu dosyć prostego programu raczej nie wystarczy — i nakierowana na tworzenie nowych zastosowań rozwijanej technologii. Ulga IP Box nie ma przecież na celu zachęcać przedsiębiorców do „odkrywania koła na nowo”.

działalność badawczo-rozwojowa

Kwalifikowane prawa własności intelektualnej — co się do nich zalicza?

O tym, które IP — czyli prawa własności intelektualnej — podlegają preferencyjnej stawce podatku w ramach ulgi IP Box przeczytamy w odpowiednich ustawach o PIT i CIT. Na liście znajdują się:

  • patenty;
  • prawa ochronne na wzory użytkowe;
  • prawa z rejestracji wzorów przemysłowych;
  • prawa z rejestracji topografii układu scalonego;
  • autorskie prawa do programów komputerowych (!);
  • prawa z rejestracji produktów leczniczych oraz weterynaryjnych;
  • wyłączne prawa do ochrony odmian roślin;
  • dodatkowe prawa ochronne dla patentów na produkty lecznicze lub produkty ochrony roślin.

Większość z powyższych praw jest nadawana przez Urząd Patentowy — oczywiście, po przeprowadzeniu merytorycznej kontroli. 

Ochrona patentowa danej własności intelektualnej nie tylko potwierdza jej autorstwo, ale także świadczy o jej oryginalności — i jest dobrą przesłanką do uznania jej za innowacyjną. Jeżeli chcesz ubiegać się o ulgę IP Box, będzie to kluczowa kwestia.

A co, gdy prawo patentowe Twojej własności wygaśnie? Zgodnie z założeniami IP Box podatek preferencyjny przestanie Ci wtedy, niestety, przysługiwać.

Pewnym wyjątkiem są prawa dotyczące oprogramowania komputerowego oraz układów scalonych. W tych przypadkach nie będą sprawdzane pod kątem treści w procesie rejestracji lub zgłoszenia przed Urzędem Patentowym. Wystarczy, że spełniają one pewne formalne warunki, aby uzyskać odpowiednie prawa ochronne.

Jakie kroki podjąć, aby skorzystać z IP Box?

Mówiąc o IP Box objaśnienia wymaga także sama procedura rozliczania podatku według preferencyjnej stawki. Jeżeli planujesz z takiej ulgi skorzystać, powinieneś o niej pomyśleć na wiele miesięcy przed złożeniem zeznania podatkowego. 

Ewidencja IP Box

Prawidłowe rozliczenie podatków zawsze zaczyna się od dobrze poprowadzonej księgowości! Aby móc rzeczywiście skorzystać z „ulgi od innowacji”, należy prowadzić dwie oddzielne formy ewidencji — tę, w której wykażesz wszystkie operacje finansowe związane z działalnością badawczo-rozwojową, wytwarzaniem i rozwijaniem kwalifikowanego IP oraz jego komercjalizacją, oraz tę, w której zawrzesz pozostałe operacje.

Dlaczego jest to tak istotne? Otóż w praktyce rzadko się zdarza, aby wszystkie przychody działalności zbudowanej na rozwoju innowacyjnych rozwiązań podlegały pod IP Box. Podatek ten dotyczy wyłącznie „twórczej” części działalności — przychody, które nie są związane z wytwarzaniem kwalifikowanych praw własności muszą zostać rozliczone według standardowych stawek. Tradycyjnie prowadzona księgowość dla jednoosobowej działalności gospodarczej — nieuwzględniająca tego rozdziału — może pozbawić Cię prawa do skorzystania z ulgi; warto więc, aby Twoimi księgami zajęło się biuro świadczące usługi księgowe właśnie na potrzeby IP Box.

Zapoznaj się z naszą ofertą: Księgowość IP Box.

Indywidualna interpretacja podatkowa

Bardzo ważnym krokiem na drodze do przyznania ulgi jest złożenie do Krajowej Informacji Skarbowej wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej. Jest to swego rodzaju „konsultacja” z dyrektorem KIS — we wniosku należy opisać, czym zajmuje się dane przedsiębiorstwo i poprosić o potwierdzenie, że jego działalność rzeczywiście podlega pod ulgę IP Box. Jeżeli uzyskasz odpowiedź twierdzącą — będziesz mógł ze spokojem zabrać się w przyszłym roku za rozliczenie swoich przychodów według stawki 5%. 

Teoretycznie, uzyskanie indywidualnej interpretacji nie jest warunkiem koniecznym do skorzystania z ulgi — natomiast z doświadczenia wiemy, że każdego roku decydują się na to tysiące specjalistów i przedsiębiorców z branży IT. Dlaczego? Ponieważ w razie wątpliwości ze strony Urzędu Skarbowego interpretacja Krajowej Informacji Skarbowej może być dobrym zabezpieczeniem.

Mając w rękach pozytywną interpretację podatkową i prawidłowo prowadzone księgi (programistom polecamy księgowość online!) możesz myśleć już o rozliczaniu swojej działalności na najniższej, 5-procentowej stawce.  

IP Box: Case study

Sytuacja wyjściowa: Jan jest programistą prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą (JDG). W 2024 roku stworzył oprogramowanie do analizy danych dla branży medycznej, które spotkało się z dużym zainteresowaniem na rynku. Jan postanowił licencjonować swoje oprogramowanie innym firmom zajmującym się analizą danych w sektorze zdrowia.

Dochód z licencji: W 2024 roku Jan uzyskał dochód w wysokości 200 000 zł z tytułu licencji na swoje oprogramowanie. Dochody te pochodziły wyłącznie z kwalifikowanego IP (w tym przypadku z praw autorskich do programu komputerowego), więc Jan mógł ubiegać się o ulgę IP Box, która oferuje preferencyjną stawkę podatkową na poziomie 5%.

Warunki do skorzystania z IP Box: Aby skorzystać z ulgi IP Box, Jan musiał spełnić kilka warunków:

  • Twórczość związana z kwalifikowanym IP – Jan opracował program komputerowy, który jest uznawany za kwalifikowane IP.
  • Prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej – Jan prowadził prace badawczo-rozwojowe przy tworzeniu oprogramowania, co umożliwiało mu uzyskanie statusu „innowacyjnego przedsiębiorcy”.
  • Odpowiednia ewidencja księgowa – Jan prowadził odrębną ewidencję księgową dla operacji związanych z wytwarzaniem oprogramowania, oddzielając przychody związane z licencjami na IP od innych działalności. Dodatkowo, Jan korzystał z usług Solidna Księgowa, specjalizującej się w obsłudze IP Box, co zapewniło mu prawidłowe rozliczenie dochodów oraz pełną zgodność z wymogami prawa.
  • Interpretacja podatkowa – Jan zdecydował się na złożenie wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w celu potwierdzenia, że jego działalność spełnia wymagania ulgi IP Box. Interpretacja została wydana pomyślnie, co potwierdziło, że Jan może rozliczać się z dochodów z licencji na oprogramowanie według preferencyjnej stawki 5%.

Korzyści z ulgi IP Box: Dzięki zastosowaniu preferencyjnej stawki IP Box, Jan obniżył swój podatek dochodowy. Zamiast płacić standardowy podatek według stawki PIT 19% (podatek liniowy), zastosował stawkę 5% dla dochodu z kwalifikowanego IP.

Obliczenie oszczędności:

  1. Podatek bez IP Box (stawka 19%):
    Dochód 200 000 zł x 19% = 38 000 zł
  2. Podatek z IP Box (stawka 5%):
    Dochód 200 000 zł x 5% = 10 000 zł

Oszczędności:
38 000 zł (standardowy podatek) – 10 000 zł (podatek po zastosowaniu IP Box) = 28 000 zł

Jan zaoszczędził 28 000 zł dzięki zastosowaniu ulgi IP Box, a dodatkowo zyskał pewność, że wszystkie formalności zostały spełnione dzięki indywidualnej interpretacji podatkowej.

Podsumowanie: Jan jako programista prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą skorzystał z ulgi IP Box, co pozwoliło mu zaoszczędzić 28 000 zł na podatku dochodowym. W tym przypadku kluczowym elementem było uzyskanie interpretacji podatkowej oraz odpowiednie prowadzenie księgowości. Dzięki temu mógł on skutecznie wykorzystać preferencyjną stawkę 5% dla dochodów z licencji na swoje oprogramowanie.

Jak rozliczyć IP Box w zeznaniu rocznym?

Aby prawidłowo rozliczyć się z fiskusem na preferencyjnych warunkach, musisz określić najpierw podstawę opodatkowania — czyli kwotę, z której opłacisz 5-procentowy podatek. W przypadku ulgi IP Box wylicza się ją z prostego wzoru:

D x n

D — dochód z kwalifikowanego IP

n — wskaźnik Nexus

Cała trudność tkwi w tym, aby określić oba czynniki tego wzoru. Wyjaśniamy, jak to zrobić.

Dochód z kwalifikowanego IP

Zgodnie z ustawą o PIT oraz analogiczną do niej ustawą o CIT, dochód uzyskany z kwalifikowanego IP stanowi suma:

  • zysków z bezpośredniej sprzedaży kwalifikowanego IP;
  • zysków ze sprzedaży kwalifikowanego IP uwzględnionego w cenie usługi lub innego produktu (przykładem może być chociażby usługa wdrożenia oprogramowania dla firmy kurierskiej, w której cenie zawiera się także koszt dostępu do samego programu);
  • należności z tytułu umów licencyjnych dotyczących kwalifikowanego IP;
  • uzyskanych odszkodowań za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego IP.

Jak w każdym innym przypadku, dochód z kwalifikowanego IP jest oczywiście nadwyżką przychodów nad kosztami ich uzyskania. Jeżeli nie uzyskasz dochodu — czyli będziesz „na minusie” — będziesz mógł odliczyć swoją stratę w ciągu następnych 5 lat podatkowych, ale wyłącznie od dochodu związanego z tym samym IP.

Wskaźnik Nexus

Czyli wskaźnik, który — w dużym uproszczeniu — określa stosunek Twojego wkładu w prace nad kwalifikowanym IP do łącznego kosztu wytworzenia IP. Wskaźnik Nexus ma na celu premiowanie tych przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność badawczo-rozwojową w jak największym stopniu we własnym zakresie, a nie — opierając się na pracy i wkładzie finansowym innych.

Do wyliczenia wartości wskaźnika nexus należy posłużyć się wzorem:

ulga ip box wskaźnik nexus

n = (a + b) x 1,3 / (a + b + c + d)

a — koszty działalności badawczo-rozwojowej związanej z kwalifikowanym IP;

b — koszty nabycia wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z IP od podmiotu niepowiązanego

c — koszty nabycia wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z IP od podmiotu powiązanego

d — koszty nabycia przez podatnika kwalifikowanego IP

Jak łatwo można wywnioskować — im większą część kosztów wytworzenia IP będą stanowić wydatki na działalność rozwojową prowadzoną „we własnym zakresie”, tym wartość wskaźnika Nexus będzie wyższa. Może ona wynosić od 0 do 1 — wskaźnik Nexus równy 1 oznacza, że cały dochód z kwalifikowanego IP może zostać rozliczony według preferencyjnej stawki. I tak też właśnie jest u zdecydowanej większości programistów korzystających z IP Box.

księgowość ip box

Pobierz bezpłatne porównanie:

Koszty działalności gospodarczej vs. spółki z o.o.

i sprawdź, która forma działalności będzie dla Ciebie bardziej opłacalna!

Sprawdź, jak różnice w podatkach, składkach ZUS i kosztach księgowości wpływają na start Twojej działalności.

Zero spamu
– tylko konkretna wiedza i wskazówki, które pomogą Ci na start działalności!

Pobierz bezpłatną ulotkę:

16 rzeczy, które warto przemyśleć przed założeniem działalności

..abyś mógł dobrze przygotować się na start swojej firmy.

Sprawdź, jak dobrze przygotować się do startu swojej firmy, by uniknąć niespodzianek i kosztownych błędów!

Zero spamu
– tylko konkretna wiedza i wskazówki, które pomogą Ci na start działalności!

Najpopularniejsze Artykuły

  • Jakie są koszty prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej?

    Czytaj
  • Data sprzedaży a data wystawienia faktury — czy muszą być takie same?

    Czytaj
  • Co można odliczyć na ryczałcie?

    Czytaj

Czytaj więcej

  • 1 grudnia 2024
    Podatki przedsiębiorcy

    Jakie koszty związane z założeniem firmy marketingowej?

    Założenie własnej firmy marketingowej może być świetnym rozwiązaniem dla osób kreatywnych, które chcą działać na swoim i świadczyć usługi...

    Czytaj
  • 1 grudnia 2024
    Podatki przedsiębiorcy

    Kasowy PIT – jak skorzystać na tej zmianie w podatkach?

    Od 2025 roku przedsiębiorcy będą mogli skorzystać z nowej metody rozliczania podatku dochodowego – tzw. kasowego PIT. To zmiana, która może...

    Czytaj
  • 29 listopada 2024
    Podatki przedsiębiorcy

    Czy na zwolnieniu lekarskim można wystawiać faktury?

    Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej często stawia przedsiębiorców przed pytaniem, jakich działań mogą się podejmować podczas...

    Czytaj
  • 27 listopada 2024
    Podatki przedsiębiorcy

    Czy możesz przejść na VAT w dowolnym momencie?

    Decyzja o rejestracji jako podatnik VAT może być kluczowa dla wielu przedsiębiorców, szczególnie tych, którzy korzystają ze zwolnienia z VAT...

    Czytaj
  • 27 listopada 2024
    Podatki przedsiębiorcy

    Podatek VAT-9M dla osób zwolnionych z VAT

    VAT-9M to formularz składany przez podatników zwolnionych z obowiązku odprowadzania podatku VAT krajowego, którzy jednocześnie dokonują zakupu usług...

    Czytaj
  • 25 listopada 2024
    Podatki przedsiębiorcy

    Składka zdrowotna 2025 r. – jakie zmiany czekają przedsiębiorców?

    Czy naprawdę ucieszą Cię zmiany w składce zdrowotnej 2025? Już od przyszłego roku mają wejść w życie przepisy, które na pierwszy rzut oka...

    Czytaj
  • 20 listopada 2024
    Podatki przedsiębiorcy

    Trzy progi podatkowe – co warto o nich wiedzieć?

    Większość osób zna dwa podstawowe progi podatkowe w Polsce, ale czy wiedziałeś, że istnieje także trzeci próg, który dotyczy tylko najbogatszych?...

    Czytaj
  • 19 listopada 2024
    Podatki przedsiębiorcy

    Czy przedsiębiorca do 26. roku życia płaci podatek?

    Ulga dla młodych to popularny przywilej, który zwalnia osoby do 26. roku życia z obowiązku płacenia podatku dochodowego. Jednak nie wszyscy...

    Czytaj
  • 15 listopada 2024
    Podatki przedsiębiorcy

    VAT-owiec a nie VAT-owiec – jaka jest różnica?

    Każdy przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą musi zdecydować, czy będzie rozliczał się jako czynny podatnik VAT (tzw. VAT-owiec), czy też...

    Czytaj
  • 14 listopada 2024
    Podatki przedsiębiorcy

    Obowiązek zapoznania pracowników z zasadami używania kasy fiskalnej

    Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z wieloma obowiązkami formalnymi, które mają na celu zapewnienie zgodności z przepisami...

    Czytaj