Pewnie zdajesz sobie sprawę z tego, że wszystkie ulgi podatkowe mają na celu nie tylko ułatwić życie podatnikom, ale także — zachęcić ich do określonych (i pożądanych społecznie) działań. Jedną z najczęściej w ostatnich latach omawianych jest ulga IP Box — przysługująca przedsiębiorcom, którzy prowadzą innowacyjną działalność gospodarczą. Kto może z niej skorzystać? Jak ją rozliczyć? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz poniżej.
Ulga IP Box to wprowadzony w 2019 roku podatek od dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej — pozwalający rozliczyć wybrane dochody według preferencyjnej, 5-procentowej stawki podatkowej. Przewidziany on został dla „innowacyjnych podatników” — czyli przedsiębiorców prowadzących działalność badawczo-rozwojową, uczestniczących w rynku nowych technologii i wdrażających innowacyjne rozwiązania. Preferencyjna stawka ma zachęcić ich przede wszystkim do rozwoju swojej działalności — ale także do skorzystania z ochrony prawnej swoich prac (np. według prawa patentowego) i ich dalszej komercjalizacji.
Rozwiązania podobne do IP Box już od lat z powodzeniem funkcjonują w wielu krajach UE — na przykład we Francji, Holandii czy Szwecji.
Do skorzystania z ulgi IP Box uprawnieni są wszyscy przedsiębiorcy, którzy rozliczają się z fiskusem na zasadach ogólnych (12/32-procentowy PIT), według stawki podatku liniowego (19-procentowy PIT) lub w formie podatku CIT. W ramach IP Box podatek preferencyjny (5%) zastępuje wymienione stawki — oczywiście wyłącznie przy rozliczeniu dochodów z kwalifikowanych IP (co się do nich zalicza, wyjaśnimy w dalszej części artykułu). Z IP Box nie skorzystają za to przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Czy forma prawna prowadzonej działalności ma znaczenie? Odpowiedź brzmi — nie. Innowacje technologiczne nie ograniczają się przecież wyłącznie do wielkich spółek z dużym kapitałem — z „ulgi na innowacje” możesz skorzystać zarówno prowadząc spółkę kapitałową, jak i jednoosobową działalność gospodarczą, na przykład jako programista.
Aby jednak uzyskać ulgę w praktyce, trzeba spełnić szereg wymogów:
Warto zaznaczyć, że z prawa do ulgi IP Box może skorzystać nie tylko przedsiębiorca, który jest twórcą danego IP (na przykład programu komputerowego) — ale także ten, kto wejdzie w posiadanie innego IP i zechce je rozwijać w ramach własnej działalności.
W tym momencie musimy wyjaśnić, czym, w świetle prawa, właściwie jest działalność badawczo-rozwojowa oraz kwalifikowane IP. Zacznijmy od pierwszego z tych pojęć.
Działalnością badawczo-rozwojową można nazwać działalność, która polega przede wszystkim na prowadzeniu prac rozwojowych lub badań naukowych w celu poszerzenia zasobów wiedzy i wykorzystania jej do rozwijania innowacyjnych rozwiązań w ramach prowadzonej działalności. Często mówi się o niej jako R&D (research & development).
Przykładami takiej działalności może być: praca nad prototypami produktów technologicznych, testowanie nowych rozwiązań cyfrowych czy prowadzenie badań pilotażowych, mogących wpłynąć pozytywnie na wartość i funkcjonalność produktu (na przykład oprogramowania komputerowego). Słowem-kluczem jest tu innowacyjność.
Żeby dana działalność mogła rzeczywiście zostać uznana za badawczo-rozwojową i, tym samym, podlegającą preferencyjnej stawce IP Box, musi być ona systematyczna — przygotowanie jednego prototypu dosyć prostego programu raczej nie wystarczy — i nakierowana na tworzenie nowych zastosowań rozwijanej technologii. Ulga IP Box nie ma przecież na celu zachęcać przedsiębiorców do „odkrywania koła na nowo”.
O tym, które IP — czyli prawa własności intelektualnej — podlegają preferencyjnej stawce podatku w ramach ulgi IP Box przeczytamy w odpowiednich ustawach o PIT i CIT. Na liście znajdują się:
Większość z powyższych praw jest nadawana przez Urząd Patentowy — oczywiście, po przeprowadzeniu merytorycznej kontroli.
Ochrona patentowa danej własności intelektualnej nie tylko potwierdza jej autorstwo, ale także świadczy o jej oryginalności — i jest dobrą przesłanką do uznania jej za innowacyjną. Jeżeli chcesz ubiegać się o ulgę IP Box, będzie to kluczowa kwestia.
A co, gdy prawo patentowe Twojej własności wygaśnie? Zgodnie z założeniami IP Box podatek preferencyjny przestanie Ci wtedy, niestety, przysługiwać.
Pewnym wyjątkiem są prawa dotyczące oprogramowania komputerowego oraz układów scalonych. W tych przypadkach nie będą sprawdzane pod kątem treści w procesie rejestracji lub zgłoszenia przed Urzędem Patentowym. Wystarczy, że spełniają one pewne formalne warunki, aby uzyskać odpowiednie prawa ochronne.
Mówiąc o IP Box objaśnienia wymaga także sama procedura rozliczania podatku według preferencyjnej stawki. Jeżeli planujesz z takiej ulgi skorzystać, powinieneś o niej pomyśleć na wiele miesięcy przed złożeniem zeznania podatkowego.
Prawidłowe rozliczenie podatków zawsze zaczyna się od dobrze poprowadzonej księgowości! Aby móc rzeczywiście skorzystać z „ulgi od innowacji”, należy prowadzić dwie oddzielne formy ewidencji — tę, w której wykażesz wszystkie operacje finansowe związane z działalnością badawczo-rozwojową, wytwarzaniem i rozwijaniem kwalifikowanego IP oraz jego komercjalizacją, oraz tę, w której zawrzesz pozostałe operacje.
Dlaczego jest to tak istotne? Otóż w praktyce rzadko się zdarza, aby wszystkie przychody działalności zbudowanej na rozwoju innowacyjnych rozwiązań podlegały pod IP Box. Podatek ten dotyczy wyłącznie „twórczej” części działalności — przychody, które nie są związane z wytwarzaniem kwalifikowanych praw własności muszą zostać rozliczone według standardowych stawek. Tradycyjnie prowadzona księgowość dla jednoosobowej działalności gospodarczej — nieuwzględniająca tego rozdziału — może pozbawić Cię prawa do skorzystania z ulgi; warto więc, aby Twoimi księgami zajęło się biuro świadczące usługi księgowe właśnie na potrzeby IP Box.
Zapoznaj się z naszą ofertą: Księgowość IP Box.
Bardzo ważnym krokiem na drodze do przyznania ulgi jest złożenie do Krajowej Informacji Skarbowej wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej. Jest to swego rodzaju „konsultacja” z dyrektorem KIS — we wniosku należy opisać, czym zajmuje się dane przedsiębiorstwo i poprosić o potwierdzenie, że jego działalność rzeczywiście podlega pod ulgę IP Box. Jeżeli uzyskasz odpowiedź twierdzącą — będziesz mógł ze spokojem zabrać się w przyszłym roku za rozliczenie swoich przychodów według stawki 5%.
Teoretycznie, uzyskanie indywidualnej interpretacji nie jest warunkiem koniecznym do skorzystania z ulgi — natomiast z doświadczenia wiemy, że każdego roku decydują się na to tysiące specjalistów i przedsiębiorców z branży IT. Dlaczego? Ponieważ w razie wątpliwości ze strony Urzędu Skarbowego interpretacja Krajowej Informacji Skarbowej może być dobrym zabezpieczeniem.
Mając w rękach pozytywną interpretację podatkową i prawidłowo prowadzone księgi (programistom polecamy księgowość online!) możesz myśleć już o rozliczaniu swojej działalności na najniższej, 5-procentowej stawce.
Sytuacja wyjściowa: Jan jest programistą prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą (JDG). W 2024 roku stworzył oprogramowanie do analizy danych dla branży medycznej, które spotkało się z dużym zainteresowaniem na rynku. Jan postanowił licencjonować swoje oprogramowanie innym firmom zajmującym się analizą danych w sektorze zdrowia.
Dochód z licencji: W 2024 roku Jan uzyskał dochód w wysokości 200 000 zł z tytułu licencji na swoje oprogramowanie. Dochody te pochodziły wyłącznie z kwalifikowanego IP (w tym przypadku z praw autorskich do programu komputerowego), więc Jan mógł ubiegać się o ulgę IP Box, która oferuje preferencyjną stawkę podatkową na poziomie 5%.
Warunki do skorzystania z IP Box: Aby skorzystać z ulgi IP Box, Jan musiał spełnić kilka warunków:
Korzyści z ulgi IP Box: Dzięki zastosowaniu preferencyjnej stawki IP Box, Jan obniżył swój podatek dochodowy. Zamiast płacić standardowy podatek według stawki PIT 19% (podatek liniowy), zastosował stawkę 5% dla dochodu z kwalifikowanego IP.
Obliczenie oszczędności:
Oszczędności:
38 000 zł (standardowy podatek) – 10 000 zł (podatek po zastosowaniu IP Box) = 28 000 zł
Jan zaoszczędził 28 000 zł dzięki zastosowaniu ulgi IP Box, a dodatkowo zyskał pewność, że wszystkie formalności zostały spełnione dzięki indywidualnej interpretacji podatkowej.
Podsumowanie: Jan jako programista prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą skorzystał z ulgi IP Box, co pozwoliło mu zaoszczędzić 28 000 zł na podatku dochodowym. W tym przypadku kluczowym elementem było uzyskanie interpretacji podatkowej oraz odpowiednie prowadzenie księgowości. Dzięki temu mógł on skutecznie wykorzystać preferencyjną stawkę 5% dla dochodów z licencji na swoje oprogramowanie.
Aby prawidłowo rozliczyć się z fiskusem na preferencyjnych warunkach, musisz określić najpierw podstawę opodatkowania — czyli kwotę, z której opłacisz 5-procentowy podatek. W przypadku ulgi IP Box wylicza się ją z prostego wzoru:
D x n
D — dochód z kwalifikowanego IP
n — wskaźnik Nexus
Cała trudność tkwi w tym, aby określić oba czynniki tego wzoru. Wyjaśniamy, jak to zrobić.
Zgodnie z ustawą o PIT oraz analogiczną do niej ustawą o CIT, dochód uzyskany z kwalifikowanego IP stanowi suma:
Jak w każdym innym przypadku, dochód z kwalifikowanego IP jest oczywiście nadwyżką przychodów nad kosztami ich uzyskania. Jeżeli nie uzyskasz dochodu — czyli będziesz „na minusie” — będziesz mógł odliczyć swoją stratę w ciągu następnych 5 lat podatkowych, ale wyłącznie od dochodu związanego z tym samym IP.
Czyli wskaźnik, który — w dużym uproszczeniu — określa stosunek Twojego wkładu w prace nad kwalifikowanym IP do łącznego kosztu wytworzenia IP. Wskaźnik Nexus ma na celu premiowanie tych przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność badawczo-rozwojową w jak największym stopniu we własnym zakresie, a nie — opierając się na pracy i wkładzie finansowym innych.
Do wyliczenia wartości wskaźnika nexus należy posłużyć się wzorem:
n = (a + b) x 1,3 / (a + b + c + d)
a — koszty działalności badawczo-rozwojowej związanej z kwalifikowanym IP;
b — koszty nabycia wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z IP od podmiotu niepowiązanego
c — koszty nabycia wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z IP od podmiotu powiązanego
d — koszty nabycia przez podatnika kwalifikowanego IP
Jak łatwo można wywnioskować — im większą część kosztów wytworzenia IP będą stanowić wydatki na działalność rozwojową prowadzoną „we własnym zakresie”, tym wartość wskaźnika Nexus będzie wyższa. Może ona wynosić od 0 do 1 — wskaźnik Nexus równy 1 oznacza, że cały dochód z kwalifikowanego IP może zostać rozliczony według preferencyjnej stawki. I tak też właśnie jest u zdecydowanej większości programistów korzystających z IP Box.
Pobierz bezpłatne porównanie:
i sprawdź, która forma działalności będzie dla Ciebie bardziej opłacalna!
Sprawdź, jak różnice w podatkach, składkach ZUS i kosztach księgowości wpływają na start Twojej działalności.
Zero spamu
– tylko konkretna wiedza i wskazówki, które pomogą Ci na start działalności!
Pobierz bezpłatną ulotkę:
..abyś mógł dobrze przygotować się na start swojej firmy.
Sprawdź, jak dobrze przygotować się do startu swojej firmy, by uniknąć niespodzianek i kosztownych błędów!
Zero spamu
– tylko konkretna wiedza i wskazówki, które pomogą Ci na start działalności!
